Metafilosofie
De filosofie houdt zich bezig met vele onderwerpen inclusief de filosofie zelf. Dit is uitzonderlijk, de meeste wetenschappen beperken zich tot een vakgebied, filosoferen over die wetenschap wordt dan aangeduid met filosofie of geschieddenis van die wetenschap. Daarmee plaatst die activiteit zich buiten het domein van die wetenschap. Zoals in Communicatie/Metataal wordt aangegeven is dat zuiverder en voorkomt mogelijke paradoxale situaties.
Daarom wordt in deze Filosofietuin dit onderscheid zoveel mogelijk gemaakt.
In dit domein bevinden zich naast filosofen dan ook de buitenstaanders van de filosofie (indien nodig moet het domein verder uitgesplitst worden).
Een duidelijk en min of meer actueel voorbeeld van de bovengenoemde paradox ontstaat bij het paradigma van het postmodernisme: waar het einde van alle grote 'vertellingen' wordt gedefinieerd'. Hier claimt het postmodernisme zelf ook een 'grote vertelling' te zijn' (zie voor meer details van dergelijke paradoxen; Communicatie/Paradoxen).
Binnen het domein van de Metafilosofie behoren ook enkele analyses van historische ontwikkelingen, aanduidingen onderscheid in filosofische domeinen (zoals onderscheid tussen Postmodernisme en Modernisme), en analyse van tekortkomingen in het filosofisch domein (bijvoorbeeld gezien vanuit de belastingbetaler, het overgrote deel van filosofische activiteiten wordt immer vanuit belastingen gefinancierd, ook de vraag of de belastingbetaler, overheid zich met het onderwerp zouden mogen bemoeien, hoort dan in zo'n domein).
Postmoderniteit vs ModerniteitMet de Moderniteit in de filosofie wordt in het algemeen de filosofische periode aangeduid die begint met de Renaissance en Verlichting en die gebaseerd is op een suprematie van de Rede en waarbij uitgegaan werd van het besttan van universele waardheid, waarde en ethische principes. Hoogtepunt van de moderniteit wordt ongetwijfeld gevormd door de werken van Kant. Interessant is dat vanuit de optiek van vandaag in het werk van Kant ook elementen te vinden zijn die passen in het concept van het postmodernisme.
De term P(p)ostmodern kan wordt zowel gebruikt
om het einde van het tijdvak van de moderniteit aan te geven, als een specifieke
filosofische stroming met een aantal specifieke filosofen maar ook als een wat
breder verband van filosofische activiteiten. Hier zal zoveel mogelijk het
onderscheid worden aan gegeven door voor de specifieke stroming Postmodern (met
hoofdletter P te gebruiken) en voor het algemenere kenmerk van de filosofie na
de moderniteit:Postmoderniteit (of postmodern met kleine letter p).
Al voor het einde van
de 20ste eeuw diverse boeken verschenen die aangeven dat ze de filosofie
'voorbij', of 'na' het Postmodernisme behandelen. Dit zou dan betrekking moeten
hebben op Postmodernisme (grote P) maar dat onderscheid wordt niet expliciet
gemaakt. Als een filosofie niet terugkeert naar de raamwerken van de moderniteit
is die filosofie te kwalificeren als postmodern. het kan dus ook een meer commerciële aanduiding zijn in plaats van
een inhoudelijke of men wenst zich te distantiëren van bepaalde met name Franse
filosofen zoals Derida die soms een wat extreme positie in nemen.
Helaas klinkt Postmodern ook niet erg positief, in die zin dat het niet verwijst naar iets wat het is maar naar iets wat het niet is.
C.v.Peursen introduceerde de aanduiding 'Surrealistische filosofie' voor een programma dat wat mij betreft binnen het postmodernisme valt.
Persoonlijk lijkt mij de aanduiding Kritisch Pragmatisme geschikt. Met Kritisch wordt de "continentale" invloed aangegeven, dwz de inbreng vanuit de traditie van Kant, Popper ea
In een separaat paper ga ik specifiek in op het hierboven genoemde onderscheid: Postmodern zonder postmodernisme